‘Artsen VG kijken holistischer dan de meeste andere artsen’ 

Bijna geen enkele studiegenoot van geneeskundestudent Kathelijn Verdeyen weet wat een arts voor Verstandelijk Gehandicapten (arts VG) doet. Of dat zo’n arts überhaupt bestaat. Dat snapt ze; zij wist het ook niet. Maar na een coschap kan ze niet anders dan het bijzondere vak volop promoten: ‘Binnen bijna elk specialisme ga je met mensen met een verstandelijke beperking te maken krijgen.’ 

‘Tot voor kort wist ik niet wat het werk van een arts VG inhield’, begint Kathelijn Verdeyen. ‘Of beter gezegd: ik had een totaal verkeerd beeld. Ik dacht, plat gezegd: een arts VG houdt zich vooral bezig met gedragsproblemen en schrijft medicatie voor om cliënten rustig te maken. Voor de medische klachten zijn er toch huisartsen?’ Na een coschap binnen dit specialisme is haar idee compleet veranderd. ‘Ik had het helemaal mis. Artsen VG kijken veel holistischer dan de meeste andere artsen waarbij ik coschappen heb gelopen. Een arts VG heeft veel kennis van verschillende syndromen en de daarbij horende comorbiditeiten: ze zijn er voor alle verschijnselen die gelinkt zijn aan een bepaalde beperking.’

Van screening voorbereiden tot gesprek met seksuoloog

In een coschap van vier weken maakte Kathelijn kennis met de complexe casuïstiek die bij het vak hoort, maar ook met een andere manier van anamnese voeren. ‘Sommige cliënten kunnen niet zelf duidelijk maken wat er scheelt en dan moet je uitzoeken: is dit gedrag dat past bij de persoon of is er iets aan de hand? Je hebt vaak familie of andere betrokkenen nodig om erachter te komen hoe het met een client gaat. En als je wel een gesprek kunt voeren, doe je dat ook op een andere manier. Dat vind ik heel interessant.’

Kathelijn mocht als coassistent ook periodieke screenings voorbereiden. ‘Aan de hand van health watches wordt bij bepaalde syndromen bepaald waar je extra op moet letten. Als je bijvoorbeeld verwacht dat een bepaald schildklierprobleem, gerelateerd aan een syndroom, zich kan gaan voordoen, check je dat tijdens zo’n screening.’ Zo spoor je tijdig mogelijke problemen op en kun je daarop anticiperen. Daarnaast worden ook psychofarmacacontroles gedaan bij cliënten die psychofarmaca gebruiken. Die controle is er om indicatie, effect en bijwerkingen van het middel te onderzoeken. Voor een coassistent is dat ontzettend leerzaam, omdat je echt in de casus duikt en zelf gaat nadenken waarom bepaalde keuzes gemaakt worden.’ 

Ze kreeg veel vrijheid om alle kanten van het vak te onderzoeken. ‘Ik heb meegelopen op de woongroepen en de dagbesteding, artsen VG geobserveerd op de polikliniek, maar ik heb ook meegekeken met de logopedist en gesproken met een seksuoloog, die zich bijvoorbeeld richt op de vraag: hoe is de seksuele beleving van mensen met een beperking? Dat maakte het coschap heel divers.’

Voldoening en verschil

Bij Kathelijn staat arts VG hoog op het lijstje van mogelijke specialisaties. ‘En ik ben het vakgebied nogal aan het promoten onder medestudenten, onder andere door de podcastaflevering van KoffieCo over het vak aan te raden. Het specialisme is perfect voor wie geen medisch specialist in het ziekenhuis wil worden, maar wel een brede medische blik wil hebben. Naast nauw contact met de huisarts, krijg je immers te maken met veel specialismen: van neurologie, genetica, revalidatiegeneeskunde tot psychiatrie’, zegt ze. ‘Je moet ook geduld hebben en van puzzelen houden, want je bent vaak aan het uitzoeken waar een klacht vandaan komt, of het bij het syndroom of bij de persoon hoort, of dat er een externe factor meespeelt.’

De vier weken als coassistent bij de artsen VG gaven Kathelijn veel energie. ‘Ik kwam blij thuis. De cliënten waarmee je als arts VG contact hebt, zijn puur en eerlijk: als ze er geen zin in hebben, zullen ze dat gewoon zeggen. Het gaf me ook voldoening om te zien hoe je als arts VG mensen kunt helpen en iets kunt betekenen voor hun kwaliteit van leven. Bijvoorbeeld door medicatie aan te passen. Tijdens een gesprek met een meisje op de dagbesteding raakte haar enthousiasme me: ik besefte dat haar wereld misschien anders is dan de mijne, maar dat je in die wereld wel echt verschil kunt maken.’ 

Belangrijk vak

Ook als je als student geneeskunde geen carrière als arts VG voor ogen hebt, is het een specialisatie waarin je je zou moeten verdiepen, vindt Kathelijn. ‘Je zult in elk specialisme mensen tegenkomen met een beperking of bepaald syndroom, en dan is het belangrijk om te weten dat je een arts VG kunt consulteren om te zien hoe je een consult, behandeling of operatie het beste kunt aanpakken. Soms denken specialisten dat een operatie bijvoorbeeld te stressvol zal zijn voor een bepaalde cliënt, maar dan valt er meer te bieden dan ze denken.’

Er is werk aan de winkel op dat gebied, ziet ze. ‘In mijn opleiding weet 90% van de studenten niet wat een arts VG is, laat staan wat die doet. Ik vind dat heel jammer. Het vak verdient het om in elk geval overwogen te worden en uit de onbekendheid te komen. Alleen zo kunnen we ook voor deze groep cliënten de continuïteit van de zorg waarborgen. Dat verdienen ze.’